Ay Neden Sadece Bir Yüzünü Dünya'ya Gösterir? (Kütleçekim Kilidi)

Ay'ın her zaman aynı yüzünü görmemizin nedeni, "kütleçekim kilidi" veya "eşzamanlı dönüş" (synchronous rotation) adı verilen bir olgudur. Bu durum, Ay'ın kendi ekseni etrafındaki bir tam dönüş süresinin, Dünya etrafındaki bir tam yörünge turu süresine eşitlenmesiyle oluşur.

Milyarlarca yıl önce Ay, çok daha hızlı dönüyordu. Ancak Dünya'nın kütle çekimi, Ay üzerinde gelgit kuvvetleri oluşturarak onu hafifçe yumurta şeklinde esnetti. Ay dönerken, bu "gelgit şişkinliği" sürekli olarak Dünya ile hizalanmaya çalıştı. Bu hizalanma çabası, Ay'ın dönüşü üzerinde bir fren etkisi yarattı ve onu milyonlarca yıl boyunca yavaşlattı. Sonunda, Ay'ın dönüş hızı o kadar yavaşladı ki, kendi ekseni etrafındaki dönüş periyodu ile Dünya etrafındaki yörünge periyodu tam olarak eşitlendi (yaklaşık 27.3 gün). Bu kilitlenme sağlandıktan sonra, Ay'ın bir yüzü kalıcı olarak Dünya'ya dönük kalırken, "karanlık yüz" olarak bilinen diğer yüzü de bizden sürekli saklı kalır.

Kelimeler: ay, kütleçekim kilidi, eşzamanlı dönüş, gelgit kuvvetleri, astronomi, ayın karanlık yüzü