"Ekinoks" Nedir?
Ekinoks, Güneş'in gökyüzündeki hareketinde, doğrudan Ekvator çizgisinin üzerinde olduğu anı tanımlayan astronomik bir olaydır. Bu olay, yılda iki kez gerçekleşir ve gece ile gündüz sürelerinin tüm Dünya'da yaklaşık olarak eşitlenmesine neden olur. "Ekinoks" kelimesi, Latince "aequus" (eşit) ve "nox" (gece) kelimelerinden gelir.
Neden Olur?: Dünya'nın 23.5 derecelik eksen eğikliği nedeniyle, yılın çoğunda ya Kuzey Yarım Küre ya da Güney Yarım Küre Güneş'e daha dönüktür. Ancak, Dünya yörüngesindeki hareketinde iki noktaya geldiğinde, bu eksen eğikliği ne Güneş'e doğru ne de Güneş'ten uzağa doğrudur; eksen, Güneş'e göre yan durur. İşte bu anlarda, Güneş'in ışınları doğrudan Ekvator'a dik gelir ve Dünya'nın her iki yarım küresi de eşit miktarda güneş ışığı alır.
İki Ekinoks: 1. İlkbahar Ekinoksu (Vernal Equinox): Kuzey Yarım Küre için ilkbaharın, Güney Yarım Küre için ise sonbaharın başlangıcını işaret eder. Genellikle 20 veya 21 Mart'ta gerçekleşir. 2. Sonbahar Ekinoksu (Autumnal Equinox): Kuzey Yarım Küre için sonbaharın, Güney Yarım Küre için ise ilkbaharın başlangıcını belirtir. Genellikle 22 veya 23 Eylül'de gerçekleşir.
Özellikleri: Ekinoks günlerinde, Güneş tam olarak doğudan doğar ve tam olarak batıdan batar. Gece ve gündüz süreleri tam olarak 12 saat olmasa da (atmosferik kırılma nedeniyle gündüz biraz daha uzundur), birbirine en yakın olduğu zamanlardır. Birçok kültürde ekinokslar, baharın gelişi (Nevruz gibi) veya hasat zamanı gibi önemli festivallerle kutlanır.