"Pastırma Yazı" Nedir?
"Pastırma yazı", sonbahar mevsiminde, genellikle Ekim ayının sonu ile Kasım ayının ortaları arasında yaşanan, sıcak ve güneşli, adeta yazdan kalma birkaç günlük bir dönemi tanımlamak için kullanılan halk takvimi terimidir. Bu dönemde hava sıcaklıkları, mevsim normallerinin belirgin şekilde üzerine çıkar.
Meteorolojik Açıklaması: Pastırma yazının oluşumunun bilimsel nedeni, genellikle o dönemde bölge üzerinde yüksek basınç sisteminin etkili olmasıdır. Yüksek basınç, havanın alçalmasına neden olur. Alçalan hava ısınır ve bulut oluşumunu engelleyerek, açık, güneşli ve durgun bir hava yaratır. Bu durum, kış öncesi son sıcak ve keyifli günlerin yaşanmasını sağlar.
İsminin Kökeni: Bu döneme "pastırma yazı" denmesinin kökeni hakkında birkaç farklı rivayet bulunmaktadır. En yaygın olanı, Osmanlı döneminde, pastırmanın en iyi bu dönemde, yani havanın hem güneşli hem de kış soğuklarının henüz tam başlamadığı, sineklerin azaldığı bir zamanda kurutulmasıdır. Gündüzleri sıcaklık etin kurumasını sağlarken, geceleri yaşanan ayaz ise etin bozulmasını önleyerek ideal bir ortam yaratırdı. Pastırmaların bu dönemde hazırlanmasından dolayı, bu sıcak günlere "pastırma yazı" denildiği düşünülmektedir.
Diğer Kültürlerdeki Karşılığı: Benzer hava olayı, farklı kültürlerde de gözlemlenir ve farklı isimler alır. Örneğin, Kuzey Amerika'da bu döneme "Indian Summer" (Kızılderili Yazı), Avrupa'nın bazı bölgelerinde ise "Aziz Martin Yazı" veya "Yaşlı Kadınların Yazı" gibi isimler verilir.