Psikolojide "Zeigarnik Etkisi" Nedir?

Zeigarnik etkisi, insanların tamamlanmamış veya yarıda kesilmiş görevleri, tamamlanmış görevlere göre daha kolay ve daha sık hatırlama eğiliminde olduğunu belirten psikolojik bir olgudur. Bu etki, adını, 1920'lerde bu fenomeni ilk kez gözlemleyen Rus psikolog Bluma Zeigarnik'ten alır.

Zeigarnik, bir restoranda garsonların, siparişleri müşteriye teslim edene kadar son derece karmaşık siparişleri bile akıllarında tuttuklarını, ancak ödeme yapıldıktan ve görev "tamamlandıktan" sonra siparişin detaylarını hızla unuttuklarını fark etti. Yaptığı laboratuvar deneylerinde de, katılımcıların, yarıda kesmelerine izin verilen görevleri, tamamladıkları görevlere göre yaklaşık iki kat daha fazla hatırladıklarını gördü. Bu durumun nedeni, tamamlanmamış bir görevin zihinde bir "görev gerilimi" yaratmasıdır. Beyin, bu görevi "kapatmak" ve bu gerilimden kurtulmak istediği için, o görevi sürekli olarak kısa süreli bellekte aktif tutar. Bu etki, dizi finallerinin en heyecanlı yerde bitirilmesi (cliffhanger) veya bir işe başlamanın, onu bitirmenin en zor kısmı olması gibi durumlarda kendini gösterir.

Kelimeler: zeigarnik etkisi, psikoloji, bilişsel psikoloji, hafıza, görev gerilimi, erteleme

İlgini Çekebilir

Bir Zürafa Su İçmek İçin Neden Bacaklarını Ayırmak Zorundadır?

Bir zürafanın su içerken ön bacaklarını iki yana doğru açarak garip bir pozisyon alması, onun olağanüstü anatomisiyle ilgili bir zorunluluktur. Zürafa

Görüntüle
Kediler neden kutulara girer?

Kediler kutular gibi dar alanları kendilerini güvende hissetmek için tercih ederler.Bu içgüdüsel davranış, avcılardan saklanma ve rahatlama amacı taşı

Görüntüle
Gayzerler Belirli Aralıklarla Nasıl Sıcak Su Püskürtür?

Gayzer (kaynaç), yeraltındaki sıcak suların periyodik olarak yeryüzüne fışkırmasıyla oluşan bir jeotermal olgudur. Bu olayın gerçekleşmesi için üç tem

Görüntüle
Neden yunuslar su altında uzun süre kalabilir?

Yunuslar memeli olmasına rağmen su altında uzun süre kalabilmelerinin nedeni, bilinçli olarak nefes almaları ve oksijen kullanımındaki verimliliklerid

Görüntüle
Bukalemunlar aslında çevreye göre mi renk değiştirir?

Bukalemunlar genellikle duygularına ve vücut ısılarına bağlı olarak renk değiştirir.Çevresel uyum ikincil bir etkidir. Asıl amaç iletişim ve sıcaklık

Görüntüle
Neden Bazı İnsanlar Sesi Renk Olarak "Görür" (Sinestezi)?

Sinestezi, bir duyunun uyarılmasının, istemsiz olarak başka bir duyu algısını da tetiklediği nörolojik bir durumdur. Örneğin, bir kişi belirli bir müz

Görüntüle
Neptün Nedir?

Neptün, Güneş Sistemi'nde Güneş'e en uzak gezegendir. Uranüs gibi bir "buz devi" olan Neptün, çıplak gözle görülemez ve varlığı, matematiksel hesaplam

Görüntüle
Bir Gıdanın "Glisemik İndeksi" Ne Anlama Gelir?

Glisemik İndeks (Gİ), karbonhidrat içeren bir yiyeceğin, yenildikten sonra kan şekeri seviyesini ne kadar hızlı ve ne kadar yükselttiğini ölçen bir de

Görüntüle
İşlemci Önbelleği (Cache) L1, L2, L3 Nedir?

İşlemci önbelleği (CPU Cache), işlemcinin sık kullandığı veya yakın zamanda kullanacağını tahmin ettiği verilere çok hızlı bir şekilde erişmek için ku

Görüntüle
Ani Ölüm: Futboldaki Altın Gol Kuralı Neden Kaldırıldı?

Altın Gol, futbol maçlarının eleme turlarında, normal sürenin berabere bitmesi durumunda oynanan uzatma devrelerinde, golü atan ilk takımın maçı anınd

Görüntüle