Ağaçlar Sonbaharda Yapraklarını Neden Döker?
Ağaçların sonbaharda yapraklarını dökmesi, kışın zorlu koşullarına karşı geliştirdikleri bir hayatta kalma ve enerji tasarrufu stratejisidir. Kış aylarında günler kısalır, güneş ışığı azalır ve sıcaklıklar düşer. Bu koşullar, ağacın fotosentez (güneş ışığından enerji üretme) yapmasını zorlaştırır. Geniş yapraklar, bu zorlu dönemde enerji üretmekten çok, ağacın değerli suyunu terleme yoluyla kaybetmesine neden olan bir yük haline gelir. Ağaç, yapraklarını dökerek su kaybını en aza indirir ve kış uykusuna benzer bir dinlenme dönemine girer.
Yaprak dökme süreci, günlerin kısalmasıyla tetiklenir. Ağaç, yaprak sapının gövdeye bağlandığı yerde özel bir hücre katmanı (ayrılma tabakası) oluşturmaya başlar. Bu katman, yaprağa giden su ve besin yollarını yavaş yavaş kapatır. Bu sırada, yaprağa yeşil rengini veren ve fotosentezde kilit rol oynayan klorofil molekülü parçalanır. Klorofil kaybolunca, yaprakta zaten var olan ancak klorofilin baskınlığı yüzünden görünmeyen sarı (ksantofil) ve turuncu (karotenoid) pigmentler ortaya çıkar. Bazı ağaçlar ise bu süreçte kırmızı ve mor (antosiyanin) pigmentler üretir. Sonunda, ayrılma tabakası yaprağın dala tutunmasını zayıflatır ve rüzgarın da yardımıyla yaprak düşer.