BIOS ve UEFI Nedir?
BIOS ve UEFI, bir bilgisayar açıldığında, işletim sistemi yüklenmeden önce çalışan ve donanımı başlatan temel bir "aygıt yazılımı"dır (firmware). Her ikisi de anakart üzerindeki bir çipte depolanır ve bilgisayarın ilk açılış sürecini (boot) yönetir.
BIOS (Basic Input/Output System - Temel Girdi/Çıktı Sistemi): BIOS, daha eski olan geleneksel aygıt yazılımıdır. 1980'lerden beri kişisel bilgisayarlarda kullanılmaktadır. Görevleri: Bilgisayarın güç düğmesine basıldığında, BIOS ilk olarak "POST" (Power-On Self-Test) adı verilen bir işlemle, tüm temel donanımların (RAM, klavye vb.) düzgün çalışıp çalışmadığını kontrol eder. Ardından, depolama birimlerini (sabit disk, SSD) tarar, "MBR" (Master Boot Record) adı verilen başlangıç kaydını bulur ve işletim sistemini yükleme görevini ona devreder.
UEFI (Unified Extensible Firmware Interface - Birleşik Genişletilebilir Aygıt Yazılımı Arayüzü): UEFI, BIOS'un yerini almak üzere tasarlanmış, daha modern ve daha yetenekli bir aygıt yazılımıdır. Günümüzdeki neredeyse tüm yeni bilgisayarlar UEFI ile birlikte gelir. Avantajları: UEFI, BIOS'a göre birçok avantaj sunar. 1. Daha Hızlı Başlatma: Donanımı daha verimli bir şekilde başlattığı için bilgisayarın açılış süresini kısaltır. 2. Daha Büyük Disk Desteği: BIOS'un 2 Terabaytlık disk boyutu sınırını aşarak çok daha büyük depolama birimlerini destekler. 3. Daha İyi Arayüz: BIOS'un metin tabanlı arayüzünün aksine, fare ile kontrol edilebilen, daha modern bir grafiksel arayüze sahiptir. 4. Güvenli Önyükleme (Secure Boot): İşletim sistemi yüklenmeden önce çalışabilecek kötü amaçlı yazılımları (rootkit gibi) engelleyen bir güvenlik özelliği sunar.
İlişkileri: UEFI, BIOS'un halefidir. Birçok modern UEFI sistemi, eski donanım ve yazılımlarla uyumluluğu sürdürmek için "CSM" (Uyumluluk Destek Modülü) adı verilen bir BIOS emülasyon modu da içerir.