"Cüce Gezegen" Nedir?
Cüce gezegen, Uluslararası Astronomi Birliği (IAU) tarafından 2006 yılında tanımlanan yeni bir gök cismi sınıflandırmasıdır. Bu tanım, özellikle Plüton'un statüsü üzerine yapılan tartışmalar sonucunda ortaya çıkmıştır.
Cüce Gezegen Olma Şartları: Bir gök cisminin "cüce gezegen" olarak sınıflandırılması için, IAU'nun belirlediği üç kriterden ilk ikisini karşılaması, ancak üçüncüsünü karşılayamaması gerekir: 1. Güneş'in yörüngesinde dönmelidir (bir gezegenin uydusu olmamalıdır). 2. Kendi kütle çekimiyle küresel bir şekil alacak kadar büyük olmalıdır. 3. (Karşılayamadığı Kriter): Yörüngesindeki komşu bölgeyi diğer küçük gök cisimlerinden "temizlememiş" olmalıdır.
"Yörüngesini Temizleyememek" Ne Anlama Gelir?: Bu, cüce gezegenin, yörüngesi etrafındaki en baskın kütle çekim gücüne sahip olmadığı anlamına gelir. Yörüngesini, kendisi gibi veya kendisinden daha küçük başka birçok cisimle (asteroitler, diğer Kuiper Kuşağı cisimleri vb.) paylaşır. Gezegenler ise, yörüngelerindeki diğer cisimleri ya kendilerine çekerek yutmuş ya da uzağa fırlatarak yörüngelerini temizlemişlerdir.
Bilinen Cüce Gezegenler: Şu anda IAU tarafından resmi olarak tanınan beş cüce gezegen bulunmaktadır: Plüton: En bilinen cüce gezegendir ve Kuiper Kuşağı'nda yer alır. Eris: Kuiper Kuşağı'nda bulunan ve Plüton'dan biraz daha kütleli olan bir cüce gezegendir. Keşfi, Plüton'un gezegenlik statüsünün sorgulanmasını tetiklemiştir. Ceres: Mars ve Jüpiter arasındaki Asteroit Kuşağı'nda bulunan en büyük cisimdir. Makemake ve Haumea: Her ikisi de Kuiper Kuşağı'nda bulunan diğer cüce gezegenlerdir. Bilim insanları, Kuiper Kuşağı'nda keşfedilmeyi bekleyen daha birçok cüce gezegen olabileceğini düşünmektedir.