Gökyüzünün Renkli Dansı: Kutup Işıkları (Aurora) Nasıl Oluşur?
Kutup ışıkları veya auroralar (Kuzey Yarımküre'de Aurora Borealis, Güney'de Aurora Australis), gezegenimizin kutup bölgelerine yakın enlemlerde gökyüzünde görülen, büyüleyici ve renkli ışık gösterileridir. Bu doğa olayının kaynağı, Güneş'tir.
Güneş Rüzgarı: Güneş, sürekli olarak uzaya "güneş rüzgarı" adı verilen, yüksek enerjili elektrik yüklü parçacıklar (çoğunlukla elektron ve protonlar) yayar. Bu parçacıklar, gezegenimize ulaştığında, Dünya'yı bir kalkan gibi koruyan manyetik alan (manyetosfer) ile karşılaşırlar.
Manyetosferin Rolü: Manyetosferimiz bu parçacıkların çoğunu saptırarak uzaya geri savurur. Ancak bir kısmı, manyetik alan çizgileri tarafından yakalanır ve bu çizgileri takip ederek gezegenimizin manyetik Kuzey ve Güney kutup bölgelerine doğru yönlendirilir. Bu bölgelerde manyetik alan çizgileri atmosfere doğru huni gibi açıldığı için, parçacıklar atmosfere girebilir.
Atmosferle Etkileşim ve Renkler: Atmosferin üst katmanlarına (termosfer) yüksek hızla giren bu yüklü parçacıklar, atmosferdeki oksijen ve azot gibi gaz atomlarıyla ve molekülleriyle çarpışır. Bu çarpışma, gaz atomlarına enerji yükler ve onları "uyarılmış" (kararsız) hale getirir. Atomlar, tekrar kararlı durumlarına dönerken bu fazla enerjiyi foton, yani ışık olarak serbest bırakırlar. Gördüğümüz renkler, hangi gaz atomunun ne kadar yükseklikte çarpıştığına bağlıdır. En yaygın renk olan yeşil, yaklaşık 100-240 km yükseklikteki oksijen atomlarından kaynaklanır. Nadir görülen kırmızı auroralar daha yüksekteki oksijenden, mavi ve mor tonları ise genellikle azottan kaynaklanır.