"Hayatta Kalma Yanlılığı" (Survivorship Bias) Nedir?

"Hayatta kalma yanlılığı", sadece bir süreçten başarıyla geçen ("hayatta kalan") insanlara, şirketlere veya nesnelere odaklanıp, başarısız olanları göz ardı etme eğiliminden kaynaklanan mantıksal bir hatadır. Bu durum, yanlış sonuçlara ve aşırı iyimser tahminlere yol açabilir.

En klasik örneği, II. Dünya Savaşı'nda hasar analizidir. Ord, üsse geri dönen uçakların en çok hasar alan yerlerini (kanatlar, gövde) zırhla güçlendirmeyi düşündü. Ancak istatistikçi Abraham Wald, asıl güçlendirilmesi gereken yerlerin, geri dönen uçaklarda hiç hasar olmayan yerler (motor, kokpit) olduğunu belirtti. Çünkü o bölgelerden vurulan uçaklar zaten hiç geri dönememişti. Sadece "hayatta kalanları" incelemek, yanlış bir sonuca götürüyordu. Benzer şekilde, sadece başarılı girişimcilerin hikayelerini dinleyerek girişimciliğin kolay olduğunu düşünmek veya sadece 100 yaşına kadar sigara içmiş birini örnek göstererek sigaranın zararsız olduğunu iddia etmek de bu yanlılığın birer örneğidir.

Kelimeler: hayatta kalma yanlılığı, survivorship bias, mantıksal safsata, istatistik, bilişsel yanlılık, abraham wald

İlgini Çekebilir

Ağaç Nedir?

Ağaç, genellikle tek bir ana odunsu gövdeye sahip olan, bu gövdenin üst kısımlarından dallanarak yaprak, çiçek ve meyve taşıyan, uzun ömürlü (çok yıll

Görüntüle
Bir Ağacın Yaprakları Neden Genellikle Yassı ve Geniştir?

Ağaç yapraklarının o tipik yassı ve geniş şekli, bitkinin hayatta kalması için hayati bir işlev olan "fotosentez"i en üst düzeye çıkarmak için evrimle

Görüntüle
Bir Tohumun İçinde Ne Vardır?

Bir tohum, aslında yeni bir bitkinin başlangıcını barındıran minyatür bir pakettir ve genellikle üç ana kısımdan oluşur: embriyo, besin deposu ve tohu

Görüntüle
Feribot Nedir?

Feribot, genellikle kısa ve orta mesafelerde, iki kara parçası arasında (iki yaka, iki ada veya iki ülke gibi), düzenli seferler yaparak yolcu, araç v

Görüntüle
Mürekkep Püskürtmeli (Inkjet) Yazıcı Nasıl Çalışır?

Mürekkep püskürtmeli yazıcılar, dijital bir görüntüyü veya metni, "püskürtme kafası" (print head) adı verilen bir parçanın üzerindeki mikroskobik nozü

Görüntüle
Çizimde "Perspektif" Tekniği Nasıl Kullanılır?

Perspektif, iki boyutlu bir yüzey (kağıt veya tuval) üzerinde, üç boyutlu bir mekan ve derinlik illüzyonu yaratmak için kullanılan bir çizim tekniğidi

Görüntüle
Neden Bazıları Sabah İnsanı, Bazıları Gece Kuşudur?

İnsanların sabahları mı yoksa akşamları mı daha enerjik ve verimli olduğu, büyük ölçüde "sirkadiyen ritim" adı verilen içsel biyolojik saatlerindeki b

Görüntüle
Neden Bazen 'Tik'lerimiz Olur?

"Tik", bir kas veya kas grubunda meydana gelen ani, hızlı, tekrarlayan, ritmik olmayan ve istemsiz bir hareket veya ses çıkarma durumudur. Tikler gene

Görüntüle
"Hedge Fonu" (Hedge Fund) Nedir?

Hedge fonu, sadece akredite (nitelikli ve varlıklı) yatırımcılara açık olan, normal yatırım fonlarına göre çok daha esnek ve karmaşık yatırım strateji

Görüntüle
Elektrikli arabalar nasıl çalışır?

Elektrikli araçlar, bataryalarda depolanan elektrik enerjisini motora aktararak çalışır. Bu motor, tekerleklere güç sağlar ve aracı hareket ettirir.Ge

Görüntüle