Kertenkeleler (Geko) Duvarlara Nasıl Tırmanır?

Gekoların pürüzsüz yüzeylere, hatta tavana bile rahatça tırmanabilmesi, yapıştırıcı veya vantuz gibi mekanizmalarla değil, tamamen fizikle ilgilidir. Bu yeteneklerinin sırrı, ayaklarının altındaki milyonlarca mikroskobik tüyde saklıdır.

Her bir geko ayağında, "seta" adı verilen yaklaşık yarım milyon kıl bulunur. Bu kılların her birinin ucu ise "spatula" adı verilen, nano ölçekte yüzlerce daha küçük dala ayrılır. Geko ayağını bir yüzeye bastırdığında, bu milyarlarca spatula ucu, yüzeyin molekülleriyle çok yakın bir temas kurar. Bu yakınlık, "Van der Waals kuvvetleri" adı verilen zayıf bir moleküller arası çekim kuvvetinin oluşmasını sağlar. Tek bir Van der Waals kuvveti çok zayıf olsa da, milyarlarcası bir araya geldiğinde gekonun ağırlığını rahatça taşıyabilecek kadar güçlü bir yapışma kuvveti oluşturur. Ayaklarını belirli bir açıyla kaldırarak bu kuvveti kolayca kırabilir ve hızla hareket edebilirler.

Kelimeler: geko, kertenkele, van der waals kuvvetleri, biyo-taklit, fizik, zooloji, yapışma