Panama Kanalı Nedir?
Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en dar noktası olan Panama kıstağını keserek, Atlas Okyanusu ile Büyük Okyanus'u birbirine bağlayan, insan yapımı, 82 kilometre uzunluğunda bir su yoludur. Dünya deniz ticaretindeki en önemli ve en stratejik geçiş noktalarından biridir.
Amacı ve Önemi: Kanalın inşa edilmesinden önce, Amerika kıtasının bir yakasından diğerine deniz yoluyla gitmek isteyen bir geminin, Güney Amerika'nın en güney ucu olan tehlikeli Macellan Boğazı'nı dolaşması gerekiyordu. Bu, binlerce kilometrelik ve haftalarca süren bir yolculuktu. Panama Kanalı, bu mesafeyi yaklaşık 15.000 kilometre kısaltarak, seyahat sürelerini ve maliyetlerini dramatik bir şekilde düşürmüştür.
Mühendislik Harikası: Havuz Sistemi: Panama Kanalı, bir deniz seviyesi kanalı değildir. Çünkü kanal güzergahındaki arazi, deniz seviyesinden daha yüksektir. Bu sorunu aşmak için, "havuz" (lock) adı verilen, dahiyane bir asansör sistemi kullanılır. Bir gemi kanala girdiğinde, bir dizi havuzun içine alınır. Bu havuzlara su doldurularak, gemi kademeli olarak Gatun Gölü'nün seviyesine (deniz seviyesinden 26 metre yukarıya) kadar yükseltilir. Gölü geçtikten sonra, diğer taraftaki havuzlar aracılığıyla, yine kademeli olarak su boşaltılarak tekrar deniz seviyesine indirilir.
Tarihi: İnşaatı, 19. yüzyılın sonlarında Fransızlar tarafından başlatılmış, ancak mühendislik zorlukları ve salgın hastalıklar nedeniyle proje başarısız olmuştur. Proje, 20. yüzyılın başlarında Amerika Birleşik Devletleri tarafından devralınmış ve büyük zorlukların ardından 1914 yılında tamamlanmıştır. Kanalın kontrolü, 1999 yılında tamamen Panama'ya devredilmiştir.