"Ses Duvarı" Nedir?
"Ses duvarı", bir nesnenin (genellikle bir uçağın), ses hızına (Mach 1) yaklaştığında ve onu aştığında karşılaştığı, hava direncindeki ani ve dramatik artışı tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Bu, gerçek bir fiziksel "duvar" değil, aerodinamik bir olgudur.
Nasıl Oluşur?: Bir uçak ses hızından daha yavaş hareket ettiğinde, önündeki ses dalgaları (motorun gürültüsü gibi) uçağın önünde, her yöne doğru yayılmak için zaman bulur. Ancak uçak ses hızına yaklaştıkça, artık kendi ürettiği ses dalgalarına "yetişmeye" başlar. Bu ses dalgaları, uçağın önünde birikerek sıkışır ve yüksek basınçlı bir şok dalgası oluşturur. İşte bu şok dalgası, "ses duvarı" olarak adlandırılan yoğun hava direncini yaratır.
Ses Duvarını Aşmak ve "Sonik Patlama": Uçak, ses hızını (Mach 1) aştığında, bu birikmiş şok dalgasını "yarar" ve arkasında bırakır. Şok dalgasını aştıktan sonra, süpersonik hızlarda uçmak aslında daha kolaydır. Uçak ses hızını aştığında, arkasında koni şeklinde bir şok dalgası yaymaya devam eder. Bu şok dalgası, yeryüzündeki bir gözlemcinin üzerinden geçtiğinde, basınçta ani bir değişiklik yaratır. Biz bu ani basınç değişikliğini, gök gürültüsüne veya bir patlamaya benzeyen, çok yüksek bir ses olan "sonik patlama" (sonic boom) olarak duyarız.
Tarihsel Önemi: Ses duvarını resmi olarak aşan ilk insan, 1947 yılında, "Bell X-1" adlı roket motorlu bir uçakla, Amerikalı pilot Chuck Yeager olmuştur. Bu başarı, havacılık tarihinde önemli bir dönüm noktası olarak kabul edilir.