Varlıkların Yıpranma Payı: Amortisman Nedir?
Amortisman, muhasebe ve finans alanında, bir işletmenin sahip olduğu maddi duran varlıkların (binalar, makineler, taşıtlar gibi) maliyetinin, bu varlıkların tahmini kullanım ömrü boyunca sistematik olarak gider olarak dağıtılması işlemidir. Kısacası, bir varlığın zamanla eskimesi, yıpranması ve teknolojik olarak demode olmasından kaynaklanan değer kaybını ifade eder.
Neden Önemlidir?: Şirketler, gelirlerini ve giderlerini doğru bir şekilde raporlamak zorundadır. Bir makine satın alındığında, maliyetinin tamamı tek bir yılda gider olarak gösterilmez. Çünkü o makine, birden fazla yıl boyunca şirkete gelir üretmede yardımcı olacaktır. Amortisman, "dönemsellik" ve "eşleştirme" muhasebe ilkeleri gereği, varlığın maliyetini, o varlığın gelir yarattığı yıllara yayarak, her dönemin kar veya zararının daha doğru bir şekilde hesaplanmasını sağlar.
Hesaplama Yöntemleri: Amortisman hesaplamak için birkaç farklı yöntem bulunmaktadır. En yaygınları şunlardır: 1. Normal (Doğrusal) Amortisman: En basit yöntemdir. Varlığın maliyetinden hurda değeri (kullanım ömrü sonundaki tahmini değeri) çıkarılır ve kalan tutar, varlığın tahmini kullanım ömrüne bölünür. Böylece her yıl eşit miktarda amortisman gideri yazılır. 2. Azalan Bakiyeler Yöntemi: Bu yöntemde, varlığın ilk yıllarında daha fazla, sonraki yıllarında ise daha az amortisman gideri ayrılır. Bu, varlıkların genellikle ilk yıllarda daha verimli olduğu ve daha çok yıprandığı varsayımına dayanır.
Vergi ve Nakit Akışı Etkisi: Amortisman, gerçekte bir nakit çıkışı gerektirmeyen bir giderdir (para şirketten çıkmaz). Ancak, vergi matrahından düşülebildiği için, şirketin ödeyeceği vergi miktarını azaltır. Bu nedenle, şirketler için bir "vergi kalkanı" görevi görür ve nakit akışını olumlu yönde etkiler.