Neden Bazı Kelimeler 'Dilimizin Ucundadır' Ama Hatırlayamayız?
Bu sinir bozucu his, psikolojide "dilinin ucunda fenomeni" (Tip-of-the-Tongue - TOT) olarak adlandırılır. Bu durum, bir kelimeyi bildiğinizden emin olduğunuz, hatta kelimenin ilk harfi, hece sayısı veya benzer sesli başka kelimeler gibi bazı özelliklerini hatırlayabildiğiniz halde, kelimenin kendisini bir türlü tam olarak geri çağıramadığınız bir hafıza engellemesidir.
Bu fenomenin nedeni, beynin kelimeleri depolama ve geri çağırma biçiminde yatar. Beynimiz, bir kelimenin anlamını (semantik bilgi) ve sesini (fonolojik bilgi) farklı nöral ağlarda depolar. "Dilinin ucunda" durumu yaşandığında, genellikle kelimenin anlamına başarıyla ulaşmış oluruz, ancak anlam ile ses arasındaki bağlantıyı kuran sinirsel yol geçici olarak zayıflar veya engellenir. Yani beyin, ne söylemek istediğini bilir ama o anlama karşılık gelen doğru ses desenini bir türlü aktive edemez. Yorgunluk, stres veya kelimenin nadir kullanılması gibi faktörler bu durumu tetikleyebilir. Genellikle bir süre sonra, alakasız bir şey düşünürken bile, beyin o bağlantıyı kurar ve kelime aniden aklımıza gelir.