Neden Müzik Bazen Tüylerimizi Diken Diken Eder?
Müzik dinlerken tüylerin diken diken olması veya "ürperme" hissi, bilimsel olarak "frisson" (Fransızca: estetik ürperti) olarak adlandırılır. Bu, beynin duygusal ve ödül sistemlerinin güçlü bir şekilde uyarılmasına verdiği fiziksel bir tepkidir. Bu deneyim, genellikle bir müzik parçasındaki beklenmedik bir armoni değişikliği, ani bir ses yükselmesi veya dokunaklı bir vokal performansı gibi duygusal olarak zirveye ulaştıran anlarda tetiklenir.
Beyin, bu yoğun duygusal anı yorumladığında, "ödül merkezi" olarak bilinen ventral striatum bölgesini aktive eder ve dopamin salgılar. Dopamin, zevk ve motivasyonla ilişkili bir nörotransmitterdir. Bu yoğun duygusal ve nörokimyasal tepki, beynin "savaş ya da kaç" tepkisini de içeren ilkel kısımlarını hafifçe tetikler. İşte bu ilkel tepkinin bir kalıntısı olarak, kıl köklerindeki minik kaslar kasılır ve tüylerimiz diken diken olur. Yani frisson, beynimizin bir müzik parçasına verdiği yoğun duygusal ödülün fiziksel bir yansımasıdır.