Okyanuslarda Neden Dev Girdaplar (Gyre) Oluşur?

Okyanus girdapları (gyre), okyanus havzalarında dönen devasa yüzey akıntı sistemleridir. Dünya'da beş ana okyanus girdabı bulunur ve bu girdaplar küresel iklimi düzenlemede ve ısıyı dağıtmada önemli bir rol oynar.

Bu devasa döngülerin oluşumunun arkasındaki ana itici güç, gezegenimiz üzerinde esen hakim rüzgarlardır (alizeler ve batı rüzgarları gibi). Rüzgarlar, okyanus yüzeyindeki suyu sürükleyerek harekete geçirir. Ancak su, Dünya'nın kendi ekseni etrafında dönmesinin neden olduğu "Coriolis etkisi" yüzünden düz bir çizgide hareket etmez. Coriolis etkisi, Kuzey Yarımküre'deki hareketli nesneleri sağa, Güney Yarımküre'dekileri ise sola saptırır. Bu sürekli saptırma etkisi, rüzgarların sürüklediği yüzey sularının okyanus havzalarının sınırları boyunca dairesel bir yörünge izlemesine ve devasa girdaplar oluşturmasına neden olur.

Kelimeler: okyanus girdabı, gyre, okyanus akıntıları, coriolis etkisi, oşinografi, coğrafya, iklim

İlgini Çekebilir

Yunanistan ve Bulgaristan Arasındaki "Başıboş Köpek Savaşı" Neydi?

"Başıboş Köpek Savaşı" veya "Petriç Vakası", Ekim 1925'te, Yunanistan ile Bulgaristan arasında, bir köpeğin neden olduğu küçük bir sınır olayının, ner

Görüntüle
Rumeli Hisarı Nedir?

Rumeli Hisarı, İstanbul'da, Boğaziçi'nin en dar noktasında, Sarıyer ilçesi sınırları içinde yer alan ve Fatih Sultan Mehmed tarafından, İstanbul'un fe

Görüntüle
Fayans ve Seramik Arasındaki Fark Nedir?

Fayans ve seramik terimleri genellikle birbirinin yerine kullanılsa da, aslında aralarında teknik bir fark vardır. "Seramik", kil ve diğer doğal malze

Görüntüle
Mars'ta Su Var mı?

Evet, Mars'ta su vardır, ancak günümüzde yüzeyde büyük okyanuslar veya nehirler şeklinde sıvı halde bulunmaz. Mars'taki su, büyük ölçüde donmuş halde

Görüntüle
I. Dünya Savaşı'nda Bir Taburu Kurtaran Posta Güvercini: "Cher Ami"

Cher Ami (Fransızca "Sevgili Dost"), I. Dünya Savaşı sırasında, ABD Sinyal Kolordusu tarafından kullanılan ve yaklaşık 200 askerin hayatını kurtaran b

Görüntüle
Osmoz (Ozmos) Olayı Nedir?

Osmoz, su moleküllerinin, yarı geçirgen bir zar (membran) aracılığıyla, suyun çok yoğun olduğu (düşük çözünen madde konsantrasyonlu) bir ortamdan, suy

Görüntüle
Bir Kalorifer Petekleri Evi Nasıl Isıtır?

Kalorifer petekleri, bir merkezi ısıtma sisteminin parçası olarak, sıcak suyu veya buharı kullanarak bir odayı ısıtmanın yaygın bir yoludur. Isıtma iş

Görüntüle
"Telif Hakkı" (Copyright) ve "Kamu Malı" (Public Domain) Ne Demektir?

Telif hakkı ve kamu malı, bir eserin (kitap, müzik, film, fotoğraf, yazılım vb.) kullanımını ve dağıtımını düzenleyen, fikri mülkiyet hukukunun iki te

Görüntüle
Metamalzemeler (Metamaterials) Nedir?

Metamalzemeler, doğada bulunmayan ve genellikle periyodik desenlerde düzenlenmiş küçük yapay yapılardan (rezonatörler gibi) oluşan, insan yapımı malze

Görüntüle
Göz kırpma süremiz ne kadardır?

Bir göz kırpma süresi yaklaşık 300 ila 400 milisaniyedir.Bu kadar kısa sürede gerçekleşse de, bir insan gün boyunca yaklaşık 15.000 kez göz kırpar ve

Görüntüle