Okyanuslarda Neden Dev Girdaplar (Gyre) Oluşur?

Okyanus girdapları (gyre), okyanus havzalarında dönen devasa yüzey akıntı sistemleridir. Dünya'da beş ana okyanus girdabı bulunur ve bu girdaplar küresel iklimi düzenlemede ve ısıyı dağıtmada önemli bir rol oynar.

Bu devasa döngülerin oluşumunun arkasındaki ana itici güç, gezegenimiz üzerinde esen hakim rüzgarlardır (alizeler ve batı rüzgarları gibi). Rüzgarlar, okyanus yüzeyindeki suyu sürükleyerek harekete geçirir. Ancak su, Dünya'nın kendi ekseni etrafında dönmesinin neden olduğu "Coriolis etkisi" yüzünden düz bir çizgide hareket etmez. Coriolis etkisi, Kuzey Yarımküre'deki hareketli nesneleri sağa, Güney Yarımküre'dekileri ise sola saptırır. Bu sürekli saptırma etkisi, rüzgarların sürüklediği yüzey sularının okyanus havzalarının sınırları boyunca dairesel bir yörünge izlemesine ve devasa girdaplar oluşturmasına neden olur.

Kelimeler: okyanus girdabı, gyre, okyanus akıntıları, coriolis etkisi, oşinografi, coğrafya, iklim