Sirkadiyen Ritim (Biyolojik Saat) Nedir?
Sirkadiyen ritim, yaklaşık 24 saatlik bir döngüyü takip eden ve bir canlının uyku-uyanıklık döngüsü, hormon salınımı, vücut sıcaklığı ve metabolizma gibi birçok fizyolojik ve davranışsal sürecini düzenleyen içsel bir biyolojik saattir.
Bu iç saat, beynin hipotalamus bölgesinde bulunan "suprakiazmatik nükleus" (SCN) adı verilen bir grup sinir hücresi tarafından kontrol edilir. SCN, dış dünyadaki en önemli zaman ipucu olan ışıktan etkilenir. Gözlerimizdeki özel fotoreseptörler, ışığı algıladığında SCN'ye sinyal gönderir. SCN, bu bilgiye dayanarak vücudun geri kalanına talimatlar verir. Örneğin, hava karardığında SCN, epifiz bezine uyku hormonu olan "melatonin" salgılaması için sinyal gönderir ve bu da uykumuzu getirir. Sabah ışığıyla birlikte melatonin salgısı durdurulur ve vücut uyanır. Bu ritmin bozulması (jet lag veya vardiyalı çalışma gibi) sağlık sorunlarına yol açabilir.