Toprak Nasıl Oluşur?

Toprak, Dünya'nın yüzeyini kaplayan, içinde canlı organizmalar barındıran ve bitkilerin büyümesini destekleyen karmaşık bir mineral, organik madde, su, hava ve canlı karışımıdır. Toprak oluşumu, binlerce yıl süren yavaş bir süreçtir.

Süreç, "ana kaya"nın fiziksel ve kimyasal ayrışmasıyla başlar. Rüzgar, yağmur, donma-çözülme gibi fiziksel kuvvetler kayayı parçalarken; su, oksijen ve asitler gibi kimyasal etkenler de kayanın mineral yapısını değiştirir. Zamanla, bu parçalanmış materyalin üzerine likenler ve yosunlar gibi öncü organizmalar yerleşir. Bu canlılar öldüğünde, ayrışarak "humus" adı verilen organik maddeyi oluştururlar. Humus, toprağın su ve besin tutma kapasitesini artırır. Bakteriler, mantarlar, solucanlar ve böcekler de bu sürece katılarak organik maddeleri ayrıştırır ve toprağı havalandırır. Yüzlerce ve binlerce yıl boyunca bu mineral ve organik katmanların birikmesiyle, farklı horizonlara (katmanlara) sahip verimli bir toprak profili meydana gelir.

Kelimeler: toprak, toprak oluşumu, humus, ana kaya, ayrışma, pedoloji, jeoloji, ekoloji