Ağaç Kökleri Neden Toprağın Derinliklerine Doğru Büyür? (Gravitropizm)
Ağaç köklerinin yerçekimine doğru, yani toprağın derinliklerine doğru büyüme eğilimi, "gravitropizm" (veya geotropizm) olarak bilinen bir bitki tepkisidir. Bu yönelim, bitkinin toprağa sıkıca tutunmasını, su ve mineralleri daha etkili bir şekilde almasını sağlar.
Köklerin yerçekimini nasıl algıladığı ve buna göre nasıl yönlendiği karmaşık bir süreçtir. Kök ucunda bulunan "kök şapkası" (root cap) içindeki özel hücrelerde, "statolit" adı verilen ve nişastadan oluşan yoğun tanecikler bulunur. Yerçekimi etkisiyle bu statolitler, hücrenin en alt kısmına doğru çöker. Bu çökme, hücre içinde bir basınç farkı yaratarak bitki büyüme hormonu olan "oksin"in dağılımını etkiler. Köklerde, oksin hormonu yüksek konsantrasyonlarda hücre uzamasını engeller. Statolitlerin etkisiyle kökün alt tarafında biriken oksin, buradaki hücrelerin daha yavaş uzamasına neden olurken, kökün üst tarafındaki hücreler daha hızlı uzar. Bu dengesiz büyüme, kökün aşağı doğru, yani yerçekimi yönünde bükülmesini ve büyümesini sağlar.