"Ortakların Trajedisi" (Tragedy of the Commons) Nedir?

"Ortakların Trajedisi", biyolog Garrett Hardin tarafından 1968'de popüler hale getirilen ve birden fazla bireyin, ortak ve sınırlı bir kaynağı, kendi

Görüntüle
Esperanto Gibi "Yapay Diller" (Conlangs) Nasıl Yaratılır?

"Yapay dil" veya "conlang" (constructed language), belirli bir amaç için bilinçli olarak tasarlanmış, doğal bir dil gibi zamanla evrimleşmemiş bir dil

Görüntüle
"Yaşayan Fosiller" (Living Fossils) Nelerdir?

"Yaşayan fosil", milyonlarca yıldır çok az bir evrimsel değişikliğe uğrayarak günümüze ulaşmış ve fosil kayıtlarındaki atalarına oldukça benzeyen canl

Görüntüle
Felsefede "Antropik İlke" (Anthropic Principle) Nedir?

Antropik ilke, evrenin gözlemlediğimiz özelliklerinin, onu gözlemleyebilecek bilinçli bir yaşamın (yani bizim) var olabilmesi için tam olarak "doğru"

Görüntüle
Okyanustaki "Dev Dalgalar" (Rogue Waves) Nasıl Oluşur?

"Dev dalga" veya "serseri dalga" (rogue wave), açık denizde, çevrelerindeki normal dalgaların yüksekliğinin en az iki katına ulaşan, aniden ve beklenm

Görüntüle
Otomobillerdeki "Turboşarj" (Turbocharger) Sistemi Ne İşe Yarar?

Turboşarj veya turbo, bir içten yanmalı motorun gücünü ve verimliliğini, motora daha fazla hava sıkıştırarak artıran bir aşırı besleme sistemidir. Tem

Görüntüle
Ateş Pistonu (Fire Piston) Kıvılcımsız Ateşi Nasıl Yakar?

Ateş pistonu, Güneydoğu Asya'da yüzyıllardır kullanılan, çakmak veya kibrit olmadan, sadece havanın hızlı sıkıştırılması prensibiyle ateş yakan dahiya

Görüntüle
Bir Mahkemede "Gıyabi Tutuklama" (In Absentia) Ne Anlama Gelir?

"Gıyabi tutuklama" veya daha genel olarak "gıyabında yargılama" (Latince: in absentia), sanığın mahkemede fiziksel olarak hazır bulunmadığı bir ceza d

Görüntüle
Biyolojide "Kimerizm" (Chimerism) Nedir?

Kimerizm, iki veya daha fazla farklı zigottan (döllenmiş yumurta) gelen, genetik olarak farklı hücre popülasyonlarını tek bir vücutta barındıran bir o

Görüntüle
Orta Çağ'da "Mancınık" (Trebuchet) Nasıl Çalışırdı?

Mancınık (trebuchet), Orta Çağ'da kale duvarlarını yıkmak gibi kuşatma amaçlı kullanılan, son derece güçlü bir mekanik silahtır. Çalışma prensibi, bas

Görüntüle
"Soğuk Füzyon" (Cold Fusion) İddiaları Neydi?

"Soğuk füzyon", nükleer füzyonun (hafif atom çekirdeklerinin birleşerek enerji açığa çıkarması), yıldızların merkezindeki gibi aşırı yüksek sıcaklıkla

Görüntüle
"Dyson Küresi" (Dyson Sphere) Fikri Nedir?

Dyson Küresi, fizikçi Freeman Dyson tarafından 1960'ta ortaya atılan ve teknolojik olarak çok gelişmiş bir medeniyetin (Kardaşev Ölçeği'nde Tip II), e

Görüntüle
Kara Deliğe Düşerken "Spagettileşme" (Spaghettification) Nedir?

Spagettileşme veya "erişte etkisi", bir nesnenin (bir astronot veya bir yıldız gibi), bir kara deliğin olay ufkunun yakınına geldiğinde, aşırı güçlü g

Görüntüle
Simbiyoz, Parazitlik ve Kommensalizm Arasındaki Farklar Nelerdir?

Simbiyoz, parazitlik ve kommensalizm, ekolojide, farklı türlere ait iki veya daha fazla canlının birlikte yaşadığı uzun süreli ve yakın etkileşimleri

Görüntüle
Tasarımda "Biyomimikri" (Biomimicry) Yaklaşımı Nedir?

Biyomimikri, insanların karşılaştığı karmaşık sorunlara sürdürülebilir çözümler bulmak amacıyla, doğanın 3.8 milyar yıllık evrim sürecinde geliştirdiğ

Görüntüle
"Kayıp Roanoke Kolonisi"nin Gizemi Nedir?

"Kayıp Roanoke Kolonisi", 16. yüzyılın sonlarında, İngiltere'nin Kuzey Amerika'daki ilk kalıcı yerleşim denemesi olan Roanoke Adası'na kurulan bir kol

Görüntüle
"Metrik Sistem" Nasıl Ortaya Çıktı ve Yayıldı?

Metrik sistem (Uluslararası Birimler Sistemi - SI), 18. yüzyıl Fransız Devrimi sırasında, o dönemdeki kafa karıştırıcı ve keyfi ölçü birimleri sistemi

Görüntüle
"Spoonerizm" (Harf Değiştirme) Nedir?

Spoonerizm, bir ifadedeki iki veya daha fazla kelimenin baş harflerinin veya seslerinin, genellikle istemeden ve komik bir sonuç yaratacak şekilde yer

Görüntüle
"Anımsatıcılar" (Mnemonics) Hafızayı Nasıl Güçlendirir?

Anımsatıcılar veya mnemonik cihazlar, hatırlanması zor bilgileri (listeler, isimler, formüller gibi), daha kolay hatırlanabilen, anlamlı ve organize b

Görüntüle
"Filtre Balonu" ve "Yankı Odası" Arasındaki Fark Nedir?

Filtre balonu ve yankı odası, internet çağında, bireylerin farklı görüşlerle karşılaşmasını engelleyen ve mevcut inançlarını pekiştiren iki ilişkili a

Görüntüle
"Çevik" (Agile) Yazılım Geliştirme Metodolojisi Nedir?

Çevik (Agile) metodoloji, yazılım geliştirme sürecini, katı bir planlamaya ve uzun süreli aşamalara dayanan geleneksel "Şelale" (Waterfall) modeline b

Görüntüle
"Ekşi Maya" (Sourdough) Ekmeği Nasıl Yapılır?

Ekşi maya ekmeği, ticari maya yerine, "ekşi maya" (sourdough starter) adı verilen, un ve suyun fermente edilmesiyle oluşturulan canlı bir maya ve bakt

Görüntüle
Fotoğrafçılıkta "Altın Saat" (Golden Hour) Nedir?

"Altın saat", fotoğrafçılıkta, Güneş'in doğuşundan hemen sonraki ve batışından hemen önceki yaklaşık bir saatlik zaman dilimini tanımlamak için kullan

Görüntüle
Sanatta "Puantilizm" (Pointillism) Tekniği Nedir?

Puantilizm veya Noktacılık, 19. yüzyılın sonlarında Art-İzlenimcilik akımının bir parçası olarak, Georges Seurat ve Paul Signac gibi sanatçılar tarafı

Görüntüle
Birleşmiş Milletler "İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi"nin Önemi Nedir?

İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi (İHEB), 10 Aralık 1948'de, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından kabul edilen ve tüm insanların doğuştan sahi

Görüntüle
İkiz Paradoksu (Twin Paradox) Nedir?

İkiz Paradoksu, Albert Einstein'ın Özel Görelilik Teorisi'nin sonuçlarını anlatan ünlü bir düşünce deneyidir. Paradoks, zamanın mutlak olmadığını ve b

Görüntüle
"Liyakat" ve "Nepotizm" Kavramları Ne Anlama Gelir?

Liyakat ve nepotizm, kamusal veya özel bir görev için bir kişinin seçilmesinde kullanılan, birbirine tamamen zıt iki ilkeyi tanımlar.Liyakat (Meritokr

Görüntüle
Bir Ülkenin "Cari Açık" Vermesi Ne Demektir?

Cari açık, bir ülkenin, belirli bir dönemde (genellikle bir yıl) yurt dışından kazandığı toplam gelirin, yurt dışına yaptığı toplam ödemelerden daha a

Görüntüle
Siyasette "Liberteryenizm" Fikri Nedir?

Liberteryenizm, bireysel özgürlüğü en yüksek politik değer olarak gören bir siyasi felsefedir. Bu görüşün temelinde, "kendine sahiplik" (self-ownershi

Görüntüle
Sanatta "Fütürizm" Akımı Neyi Savunuyordu?

Fütürizm, 20. yüzyılın başlarında İtalya'da ortaya çıkan, geçmişi ve geleneksel sanat anlayışını tamamen reddederek, geleceği, hızı, makineyi, teknolo

Görüntüle
"Bolid" (Bolide) Nedir ve Meteordan Farkı Nedir?

Bolid, atmosferden geçerken son derece parlak bir şekilde parlayan, genellikle patlama sesi çıkaran ve bazen de parçalanan olağanüstü büyük bir meteor

Görüntüle
Kalp Pili (Pacemaker) Nasıl Çalışır?

Kalp pili (pacemaker), kalbin doğal atış ritmi çok yavaşladığında, düzensizleştiğinde veya duraksadığında, kalbe küçük ve düzenli elektrik sinyalleri

Görüntüle
"Kayıplı" ve "Kayıpsız" Sıkıştırma (Lossy vs Lossless) Arasındaki Fark Nedir?

Kayıplı ve kayıpsız sıkıştırma, dijital dosya boyutlarını küçültmek için kullanılan iki temel veri sıkıştırma yöntemidir. Aralarındaki temel fark, sık

Görüntüle
Biyolojide "Partenogenez" (Döllenmesiz Üreme) Nedir?

Partenogenez (Yunanca "bakire üreme"), bir dişi gametin (yumurta hücresi), bir erkek gameti (sperm) tarafından döllenmeden gelişerek yeni bir birey ol

Görüntüle
Volkanik Çamur Akıntısı "Lahar" Nedir?

Lahar, bir volkanın yamaçlarından aşağı doğru hızla akan, su ile volkanik materyallerin (kül, ponza, kaya parçaları) birleşmesiyle oluşan, yoğun ve yı

Görüntüle
"Salamura" (Brining) Eti Nasıl Daha Sulu Yapar?

Salamura (brining), etin (özellikle tavuk, hindi ve domuz gibi kurumaya yatkın etlerin), pişirilmeden önce belirli bir süre tuz, şeker ve sudan oluşan

Görüntüle
Ekonomide "Gini Katsayısı" (Gini Coefficient) Nedir?

Gini katsayısı, bir ülkedeki veya bir bölgedeki gelir veya servet dağılımının ne kadar eşitsiz olduğunu ölçmek için kullanılan bir istatistiksel ölçüt

Görüntüle
"Mary Celeste" Hayalet Gemi Vakası'nın Gizemi Nedir?

"Mary Celeste", 1872 yılında Atlantik Okyanusu'nda, Portekiz açıklarında terk edilmiş halde bulunan bir ticaret gemisidir. Gemi denize elverişli durum

Görüntüle
"Baader-Meinhof Fenomeni" (Frekans İllüzyonu) Nedir?

Baader-Meinhof fenomeni veya frekans illüzyonu, yeni öğrendiğiniz veya fark ettiğiniz bir kelimeyi, kavramı veya nesneyi, öğrendikten hemen sonra her

Görüntüle
"Hedge Fonu" (Hedge Fund) Nedir?

Hedge fonu, sadece akredite (nitelikli ve varlıklı) yatırımcılara açık olan, normal yatırım fonlarına göre çok daha esnek ve karmaşık yatırım strateji

Görüntüle
Bonsai Sanatı Nedir ve Nasıl Yapılır?

Bonsai, özel teknikler kullanılarak ağaçların saksı içinde estetik bir şekilde bodurlaştırılması ve şekillendirilmesi sanatıdır. Japonca kökenli bu ke

Görüntüle
Kuyruklu Piyano (Grand Piano) Mekanizması Nasıl Çalışır?

Kuyruklu piyano, bir tuşa basıldığında, karmaşık bir kaldıraç, manivela ve yay sistemini harekete geçirerek bir telin titreşmesini ve ses üretmesini s

Görüntüle
"Güneş Yelkenleri" (Solar Sails) Uzayda Nasıl Hareket Eder?

Güneş yelkeni, bir uzay aracını itmek için, rüzgarın bir yelkenliyi itmesi gibi, Güneş'ten gelen ışığın yarattığı çok zayıf basıncı kullanan bir itki

Görüntüle
Felsefede "Absürdizm" (Absurdism) Görüşü Ne Anlama Gelir?

Absürdizm veya Uyumsuzluk Felsefesi, özellikle Albert Camus'nün eserleriyle ilişkilendirilen ve insanlığın temel bir çelişkisini ele alan bir felsefi

Görüntüle
"İki Faktörlü Kimlik Doğrulama" (2FA) Nasıl Güvenlik Sağlar?

İki faktörlü kimlik doğrulama (2FA), bir çevrimiçi hesaba veya sisteme erişirken, kullanıcının kimliğini doğrulamak için iki farklı türde kanıt sunmas

Görüntüle
Çin ve İngiltere Arasındaki "Afyon Savaşları" Neydi?

"Afyon Savaşları", 19. yüzyılın ortalarında, İngiltere (ve daha sonra Fransa) ile Çin'deki Qing Hanedanlığı arasında yaşanan iki büyük savaştır. Savaş

Görüntüle
Duvar Arkası "Profil Bulucular" (Stud Finders) Nasıl Çalışır?

Profil bulucular (stud finders), alçıpan gibi bir duvarın arkasında bulunan ve duvarın iskeletini oluşturan ahşap veya metal destek profillerinin (stu

Görüntüle
Sigortacılıkta "Ters Seçim" (Adverse Selection) Nedir?

"Ters seçim", bir sigorta anlaşması yapılmadan önce, taraflardan birinin (genellikle sigortalanan kişi) diğeri hakkında daha fazla bilgiye sahip olduğ

Görüntüle
Siyasette "Düşünce Kuruluşu" (Think Tank) Nedir?

"Düşünce kuruluşu" veya "think tank", belirli politika alanlarında (dış politika, ekonomi, çevre, sağlık gibi) araştırma ve analizler yaparak, politik

Görüntüle
Sanatta "Soyut Dışavurumculuk" (Abstract Expressionism) Akımı Nedir?

Soyut Dışavurumculuk, II. Dünya Savaşı'ndan sonra, özellikle 1940'lar ve 1950'lerde New York'ta ortaya çıkan ve Amerikan sanatının uluslararası alanda

Görüntüle