"Karanlık Enerji" (Dark Energy) Nedir ve Evrenin Genişlemesini Nasıl Etkiler?
Karanlık enerji, evrenin hızlanarak genişlemesinden sorumlu olduğu düşünülen, gizemli ve varsayımsal bir enerji formudur. Evrenin toplam enerji yoğunl
Görüntüle"Gen Terapisi" Nedir ve Nasıl Çalışır?
Gen terapisi, genetik bir hastalığı tedavi etmek veya önlemek amacıyla, bir bireyin hücrelerindeki hatalı veya eksik genleri, sağlıklı genlerle düzelt
GörüntüleTeknolojide "Moore Yasası" (Moore's Law) Nedir?
Moore Yasası, Intel'in kurucu ortaklarından Gordon Moore tarafından 1965'te yapılan ve bir entegre devre (çip) üzerindeki transistör sayısının yaklaşı
GörüntüleBiyolüminesans ve Floresans Arasındaki Fark Nedir?
Biyolüminesans ve floresans, her ikisi de canlıların ışıkla etkileşimini içeren olgular olsa da, ışığın kaynağı ve mekanizması açısından temelde farkl
GörüntüleTarihte "Milano Fermanı"nın Önemi Nedir?
Milano Fermanı, 313 yılında, Roma İmparatorları I. Constantinus (Batı) ve Licinius (Doğu) tarafından Milano'da yayımlanan ve Roma İmparatorluğu'nda Hr
Görüntüle"Kanal Tüneli" (Channel Tunnel) Nasıl İnşa Edildi?
Kanal Tüneli veya "Manş Tüneli", İngiltere ile Fransa'yı Manş Denizi'nin altından birbirine bağlayan, 50.45 kilometrelik, dünyanın en uzun su altı tün
GörüntülePsikolojide "Bilişsel Davranışçı Terapi" (BDT) Nedir?
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), bireylerin yaşadığı psikolojik sorunların, olayların kendisinden çok, o olaylar hakkındaki işlevsel olmayan düşünce,
GörüntüleMimaride "Uçan Payanda" (Flying Buttress) Ne İşe Yarar?
Uçan payanda, özellikle Gotik mimaride, yüksek taş binaların (katedraller gibi) duvarlarını ve çatılarını desteklemek için kullanılan, hem işlevsel he
Görüntüle"Ahtapot" Neden Üç Kalbe ve Mavi Kana Sahiptir?
Ahtapotlar ve diğer kafadanbacaklılar (mürekkep balığı, kalamar), omurgalılardan oldukça farklı, benzersiz bir dolaşım sistemine sahiptirler. Bu siste
Görüntüle"Feromonlar" Hayvan İletişimini Nasıl Etkiler?
Feromonlar, bir türün üyeleri tarafından salgılanan ve aynı türün diğer üyelerinin davranışlarını veya fizyolojisini tetikleyen kimyasal sinyallerdir.
GörüntüleFelsefede "Determinizm" ve "Özgür İrade" Tartışması Nedir?
Determinizm ve özgür irade tartışması, felsefenin en eski ve en temel sorunlarından biridir ve insan eylemlerinin kökenini sorgular: "Davranışlarımız
GörüntüleUluslararası Deniz Hukuku (Law of the Sea) Neleri Düzenler?
Uluslararası Deniz Hukuku, devletlerin okyanusları ve denizleri nasıl kullanacaklarını, kaynaklarını nasıl paylaşacaklarını ve sorumluluklarını belirl
GörüntüleTarihte "Matbaanın İcadı" Neden Bu Kadar Önemlidir?
Johannes Gutenberg'in 1450 civarında hareketli harflerle baskı tekniğini (matbaa) icat etmesi, insanlık tarihinin en önemli dönüm noktalarından biridi
GörüntüleBir Dildeki "Vurgu" (Stress) Kelimenin Anlamını Nasıl Değiştirir?
Vurgu (stress), bir kelime içindeki belirli bir hecenin, diğer hecelere göre daha belirgin, daha güçlü veya daha yüksek bir perdeden söylenmesidir. Bi
Görüntüle"Geri Bildirim Döngüsü" (Feedback Loop) Kavramı Nedir? (Pozitif ve Negatif)
Geri bildirim döngüsü, bir sistemin çıktısının (sonucunun), o sistemin gelecekteki davranışını etkilemek için tekrar sisteme "geri beslendiği" bir sür
Görüntüle"Vantrilokluk" (Ventriloquism) Sanatı Nasıl Yapılır?
Vantrilokluk veya karından konuşma, bir sanatçının (vantrilok), dudaklarını neredeyse hiç hareket ettirmeden, sesinin başka bir yerden (genellikle bir
Görüntüle"İkili Yıldız" (Binary Star) Sistemleri Nedir?
İkili yıldız, ortak bir kütle merkezi etrafında yörüngede dönen iki yıldızdan oluşan bir yıldız sistemidir. Gökyüzünde gördüğümüz yıldızların yaklaşık
GörüntülePolitikada "Federasyon" ve "Konfederasyon" Arasındaki Fark Nedir?
Federasyon ve konfederasyon, her ikisi de merkezi bir hükümet ile onu oluşturan bölgesel yönetimler (eyaletler, kantonlar gibi) arasında güç paylaşımı
GörüntüleTarihteki "Bronz Çağı Çöküşü" Neydi?
"Bronz Çağı Çöküşü", M.Ö. 1200 civarında, Doğu Akdeniz ve Yakın Doğu'daki Miken, Hitit ve Yeni Mısır Krallığı gibi büyük ve gelişmiş medeniyetlerin kı
Görüntüle"Top Yıldırımı" (Ball Lightning) Fenomeni Nedir?
Top yıldırımı, bir fırtına sırasında veya sonrasında, havada süzülen, hareket eden ve genellikle birkaç saniye sonra kaybolan, portakal veya greyfurt
Görüntüle"Damıtma" (Distillation) İşlemi Nasıl Çalışır?
Damıtma, farklı kaynama noktalarına sahip bileşenlerden oluşan bir sıvı karışımını ayırmak için kullanılan, buharlaştırma ve ardından yoğuşturma prens
Görüntüle"İzotop" Nedir ve Ne İşe Yararlar?
İzotop, aynı elemente ait olup, proton sayıları aynı ancak nötron sayıları farklı olan atomlardır. Bir elementin kimliğini belirleyen şey çekirdeğinde
GörüntüleDeprem Sırasında "Sıvılaşma" (Liquefaction) Nedir?
Sıvılaşma, suya doymuş, gevşek kumlu veya siltli bir zeminin, deprem gibi bir sarsıntı etkisiyle aniden katı haldeki direncini kaybederek, bir sıvı gi
GörüntüleWeb Sitelerindeki "Çerezler" (Cookies) Ne İşe Yarar?
"Çerezler" (cookies), bir web sitesini ziyaret ettiğinizde, o web sitesinin sunucusunun, sizin web tarayıcınıza (Chrome, Firefox gibi) gönderdiği küçü
GörüntüleEkonomide "Stagflasyon" Ne Anlama Gelir?
Stagflasyon, bir ekonomide, normalde birbiriyle ters ilişkili olması beklenen iki olumsuz durumun aynı anda yaşanmasıdır: ekonomik durgunluk ("stagnas
Görüntüle"Monopol" (Tekel) ve "Oligopol" Piyasaları Arasındaki Fark Nedir?
Monopol ve oligopol, rekabetin sınırlı olduğu ve piyasa gücünün az sayıda firmanın elinde toplandığı "eksik rekabet" piyasası türleridir. Aralarındaki
GörüntüleHukukta "Adil Yargılanma Hakkı" (Due Process) Ne Anlama Gelir?
Adil yargılanma hakkı, bir kişinin, devlet tarafından bir suçla itham edildiğinde veya yasal bir anlaşmazlığa taraf olduğunda, adil ve tarafsız bir di
GörüntüleSosyolojide "Etnosentrizm" (Etnik Merkezcilik) Nedir?
Etnosentrizm, bir bireyin, kendi kültürünü, değerlerini, normlarını ve yaşam biçimini "merkez" veya "standart" olarak kabul etme ve diğer tüm kültürle
GörüntüleMekanik Klavyelerdeki "Switch" (Anahtar) Türleri Arasındaki Fark Nedir?
Mekanik klavyelerin, normal kauçuk kubbeli (rubber dome) klavyelerden farkı, her tuşun altında kendine ait, bağımsız bir mekanik anahtarın (switch) bu
Görüntüle"Tescilli Yazılım" (Proprietary Software) Nedir?
Tescilli yazılım veya "kapalı kaynak" yazılım, telif hakkı sahibi olan geliştiricisinin veya yayıncısının, yazılımın değiştirilmesi, dağıtılması ve ko
Görüntüle"İzole Dil" (Language Isolate) Nedir? (Örn: Baskça)
"İzole dil", bilinen hiçbir dil ailesiyle (Hint-Avrupa, Ural-Altay, Afro-Asyatik gibi) kanıtlanabilir bir genetik ilişkisi olmayan bir doğal dildir. Y
GörüntüleBazı Balıkların Kullandığı "Elektrolokasyon" Duyusu Nedir?
Elektrolokasyon, bazı balık türlerinin (özellikle yılan balıkları, vatozlar ve bazı köpekbalıkları) çevrelerindeki nesneleri algılamak, avlarını bulma
Görüntüle"Yaprak Kesen Karıncalar" Nasıl Mantar Tarımı Yapar?
Yaprak kesen karıncalar, hayvanlar aleminin en sofistike çiftçilerinden biridir. Bu karıncalar, kestikleri yaprakları yemek için değil, yeraltındaki y
Görüntüle"Suskunluk Sarmalı" (Spiral of Silence) Teorisi Nedir?
"Suskunluk sarmalı", Alman siyaset bilimci Elisabeth Noelle-Neumann tarafından 1974'te geliştirilen ve insanların, görüşlerinin toplumun genelinden fa
Görüntüle"Uyku Felci" (Sleep Paralysis) Neden Olur?
Uyku felci, bir kişinin uykuya dalarken (hipnagojik) veya uykudan uyanırken (hipnopompik), bilinci açık olmasına rağmen vücudunu geçici olarak hareket
GörüntülePolitikada "Topal Ördek" (Lame Duck) Dönemi Nedir?
"Topal ördek" (lame duck), özellikle ABD politikasında, görev süresinin sonuna yaklaşmış, yeniden seçilmemiş veya yeniden aday olamayan bir siyasetçin
GörüntüleTarihte "Vestfalya Antlaşması"nın Önemi Nedir?
Vestfalya Antlaşması (1648), Avrupa'daki Otuz Yıl Savaşları'nı ve Seksen Yıl Savaşları'nı sona erdiren bir dizi barış antlaşmasıdır. Ancak önemi, sade
GörüntüleFizikte "Süperkritik Akışkan" (Supercritical Fluid) Nedir?
Süperkritik akışkan, bir maddenin hem sıvı hem de gaz fazının özelliklerini aynı anda sergilediği, belirli bir "kritik" sıcaklık ve basınç noktasının
Görüntüle"Adli Dilbilim" (Forensic Linguistics) Nedir?
Adli dilbilim, hukuki süreçlerde, dilbilimsel kanıtların analiz edilmesi ve yorumlanmasıyla adalete yardımcı olan bir uygulamalı dilbilim dalıdır. Uzm
Görüntüle"Açık Artırma" (Auction) Mekanizmaları Nasıl Çalışır?
Açık artırma, bir mal veya hizmeti, birden fazla potansiyel alıcı arasında rekabet yaratarak, genellikle en yüksek teklifi verene satma yöntemidir. Fa
GörüntüleHayvanlarda "Oyun" Oynamanın Evrimsel Amacı Nedir?
Oyun oynamak, özellikle genç memelilerde ve bazı kuş türlerinde görülen ve belirgin bir anlık hayatta kalma amacı (beslenme, üreme gibi) olmayan, gönü
GörüntüleFelsefede "Nihilizm" Görüşü Ne Anlatır?
Nihilizm (Latince "nihil" - "hiç"), hayatın, ahlaki değerlerin, bilginin, kurumların ve varoluşun kendisinin hiçbir içsel anlama, değere veya amaca sa
GörüntüleBir Gıdanın "Glisemik İndeksi" Ne Anlama Gelir?
Glisemik İndeks (Gİ), karbonhidrat içeren bir yiyeceğin, yenildikten sonra kan şekeri seviyesini ne kadar hızlı ve ne kadar yükselttiğini ölçen bir de
Görüntüle"İskorbüt" Hastalığı Neydi ve Nasıl Çözüldü?
İskorbüt, vücutta yeterli C vitamini (askorbik asit) alınmamasından kaynaklanan ciddi ve potansiyel olarak ölümcül bir hastalıktır. Özellikle Keşifler
Görüntüle"Kara Cuma" (Black Friday) Alışveriş Çılgınlığı Nasıl Başladı?
"Kara Cuma", Amerika Birleşik Devletleri'nde, Şükran Günü'nden (Kasım ayının dördüncü Perşembesi) sonraki Cuma gününe verilen isimdir ve geleneksel ol
Görüntüle"İkili Çıkmaz" (Catch-22) Durumu Nedir?
"İkili çıkmaz" veya Catch-22, Joseph Heller'in aynı adlı romanından türeyen ve bir bireyin, çelişkili ve mantıksız kurallar nedeniyle, içinden çıkması
Görüntüle"Kuantum Ölçüm Problemi" Nedir?
Kuantum ölçüm problemi, kuantum mekaniğinin en derin ve en temel felsefi sorunlarından biridir. Problem, bir kuantum sisteminin ne zaman ve nasıl, ola
Görüntüle"Ahlaki Şans" (Moral Luck) Felsefi Kavramı Nedir?
"Ahlaki şans", bir kişinin, eylemlerinin veya karakterinin ahlaki olarak yargılanmasının, büyük ölçüde kendi kontrolü dışındaki şans faktörlerine bağl
Görüntüle"Spekülatif Kurgu" (Speculative Fiction) Edebiyat Türü Neleri Kapsar?
Spekülatif kurgu, gerçek dünyadan ve bilinen doğa yasalarından önemli ölçüde sapan, "Peki ya...?" sorusunu soran ve genellikle bilim kurgu, fantezi ve
GörüntüleBir Ülkenin "İnsani Gelişme Endeksi" (HDI) Nasıl Hesaplanır?
İnsani Gelişme Endeksi (Human Development Index - HDI), bir ülkenin ortalama başarısını sadece ekonomik büyüme ile değil, aynı zamanda insan yaşamının
Görüntüle