Atlantis Efsanesinin Kökeni Nedir ve Gerçek Olabilir Mi?
Kayıp kıta Atlantis efsanesinin bilinen tek kaynağı, Antik Yunan filozofu Platon'un (Eflatun) M.Ö. 4. yüzyılda yazdığı "Timaeus" ve "Critias" adlı diy
GörüntüleVikingler Gerçekten Boynuzlu Miğfer Takar Mıydı?
Hayır, bu popüler imaj tamamen bir yanılgıdır. Vikinglerin boynuzlu miğfer taktığına dair hiçbir arkeolojik veya tarihsel kanıt bulunmamaktadır. Bugün
GörüntüleNeden 'Jamais Vu' Yaşarız?
'Jamais vu' (Fransızca: "asla görülmemiş"), 'deja vu'nun tam tersi olarak kabul edilen, oldukça tanıdık bir durumun, kişinin, yerin veya kelimenin ani
GörüntüleDokunmatik Ekranlar Dokunmayı Nasıl Algılar?
Günümüzdeki akıllı telefonların ve tabletlerin çoğunda kullanılan teknoloji "kapasitif dokunmatik ekran"dır. Bu ekranlar, cam bir panelin üzerine indi
GörüntüleMercan Resifleri Nedir ve Ekosistem İçin Neden Bu Kadar Önemlidir?
Mercan resifleri, "polip" adı verilen binlerce minik deniz canlısının bir araya gelerek oluşturduğu devasa su altı yapılarıdır. Her bir polip, kalsiyu
GörüntüleBarut Nasıl İcat Edildi ve Dünyayı Nasıl Değiştirdi?
Barut, 9. yüzyılda Çin'de, ölümsüzlük iksiri bulmaya çalışan Taocu simyacılar tarafından tesadüfen icat edildi. Simyacılar, potasyum nitrat (güherçile
GörüntüleBir Yıldızın Rengi Bize Onun Hakkında Ne Gibi Bilgiler Verir?
Bir yıldızın rengi, onun yüzey sıcaklığı hakkında doğrudan bilgi veren en temel özelliktir. Bu durum, günlük hayatta ısıtılan bir metalin renk değişti
GörüntüleKarıncalar Neden Neredeyse Her Zaman Tek Sıra Halinde Yürür?
Karıncaların bu düzenli yürüyüşü, "feromon" adı verilen kimyasal izler sayesinde gerçekleşir. Bir karınca, özellikle bir yiyecek kaynağı bulduğunda, y
Görüntüleİsviçre Peynirindeki Deliklerin Sebebi Nedir?
İsviçre peyniri (Emmental, Gravyer gibi) yapımındaki o meşhur deliklerin veya "gözlerin" oluşumu, üretim sürecinde kullanılan belirli bakteri kültürle
GörüntüleKör Alfabesi (Braille Alfabesi) Nasıl Geliştirildi?
Braille alfabesi, mucidi olan Louis Braille'in adıyla anılır. 1809'da Fransa'da doğan Louis Braille, üç yaşında geçirdiği bir kaza sonucu kör oldu. O
GörüntüleDünya'nın Manyetik Alanı Nasıl Oluşur ve Bizi Neden Korur?
Dünya'nın manyetik alanı, gezegenimizin derinliklerindeki "dinamo etkisi" adı verilen bir süreçle oluşur. Dünya'nın çekirdeği, katı bir iç çekirdek ve
GörüntüleHıçkırık Neden Tutar ve Nasıl Geçer?
Hıçkırık, göğüs ve karın boşluğunu ayıran ve nefes almada kilit rol oynayan diyafram kasının aniden ve istemsiz olarak kasılması sonucu ortaya çıkar.
GörüntüleOrta Çağ'da İnsanlar Gerçekten Dünya'nın Düz Olduğuna Mı İnanıyordu?
Hayır, bu yaygın bir tarihsel yanılgıdır. Eğitimli insanlar, Orta Çağ boyunca Dünya'nın küresel bir şekle sahip olduğunu biliyorlardı. Bu bilgi, Antik
GörüntüleGürültü Önleyici Kulaklıklar Sessizliği Nasıl Yaratır?
Aktif gürültü önleyici (Active Noise-Cancelling - ANC) kulaklıklar, "yıkıcı girişim" (destructive interference) adı verilen bir fizik prensibini kulla
GörüntüleKelebekler Bir Tırtıldan Nasıl O Muhteşem Canlıya Dönüşür?
Bu inanılmaz dönüşüm, "metamorfoz" adı verilen biyolojik bir süreçtir ve bir "pupa" (veya krizalit) evresinde gerçekleşir. Tırtıl yeterince büyüdüğünd
GörüntüleCam Nasıl Yapılır ve İlk Ne Zaman Üretilmiştir?
Cam, temelde silisyum dioksit (kum), sodyum karbonat (soda külü) ve kalsiyum oksit (kireç) gibi malzemelerin çok yüksek sıcaklıklarda eritilip ardında
GörüntüleGüneş Uzaydan Bakıldığında Beyazken, Dünya'dan Neden Sarı Görünür?
Güneş, aslında tek bir renkte değil, gökkuşağının tüm renklerini içeren beyaz bir ışık yayar. Uzayda, Güneş ile gözlemci arasında bir atmosfer olmadığ
GörüntülePenguenler Kutuplarda Neden Üşümezler?
Penguenlerin dondurucu Antarktika koşullarında hayatta kalabilmesi, bir dizi mükemmel adaptasyon sayesinde mümkündür. İlk ve en önemli savunmaları, tü
GörüntüleKahve Bizi Nasıl Uyanık Tutar?
Kahvenin uyarıcı etkisi, içindeki "kafein" molekülünün beynimizdeki doğal bir sürece müdahale etmesiyle gerçekleşir. Gün boyunca uyanık kaldıkça, beyn
GörüntüleNeden Bazı Kelimeler 'Dilimizin Ucundadır' Ama Hatırlayamayız?
Bu sinir bozucu his, psikolojide "dilinin ucunda fenomeni" (Tip-of-the-Tongue - TOT) olarak adlandırılır. Bu durum, bir kelimeyi bildiğinizden emin ol
GörüntüleFosiller Nasıl Oluşur ve Bize Geçmiş Hakkında Ne Anlatır?
Fosil, milyonlarca yıl önce yaşamış bir organizmanın (bitki veya hayvan) korunmuş kalıntısı veya izidir. Bir organizmanın fosilleşebilmesi için, öldük
GörüntüleMüzik Dinlerken Neden Tüylerimiz Diken Diken Olur? (Frisson)
Müzik dinlerken yaşanan bu yoğun duygusal ve fiziksel tepki, "frisson" (Fransızca: estetik ürperti) olarak adlandırılır. Bu durum, beynin ödül ve duyg
GörüntüleGladyatörler Gerçekten Her Dövüşte Ölümüne Mi Savaşırdı?
Hayır, bu da Hollywood filmlerinin yaygınlaştırdığı bir başka tarihsel yanılgıdır. Gladyatör dövüşleri kanlı ve tehlikeli olsa da, her dövüşün ölümle
GörüntüleCD ve DVD'ler Veriyi Nasıl Depolar ve Okur?
CD ve DVD'ler, veriyi dijital olarak, yani 0 ve 1'ler halinde depolayan optik disklerdir. Diskin yüzeyinde, polikarbonat bir plastik katmanın içine ka
GörüntüleKutup Ayıları Neden Beyaz Görünürken Derileri Aslında Siyahtır?
Kutup ayılarının beyaz görünmesi, aslında bir optik yanılsamadır ve kürklerinin benzersiz yapısından kaynaklanır. Sanılanın aksine, kutup ayılarının k
GörüntüleTeflon Tavalara Yiyeceklerin Yapışmasını Engelleyen Şey Nedir?
Teflon tavaların yapışmazlık sırrı, yüzeyini kaplayan "Politetrafloroetilen" (PTFE) adlı özel bir polimerde gizlidir. Teflon, bu polimerin DuPont şirk
GörüntüleAy'ın Neden Hep Aynı Yüzünü Görürüz?
Ay'ın Dünya'dan bakıldığında her zaman aynı yüzünü görmemizin nedeni, "kütleçekim kilidi" veya "eş zamanlı dönüş" (synchronous rotation) olarak biline
GörüntüleBalık Sürüleri Nasıl Bu Kadar Uyumlu Hareket Eder?
Yüzlerce, hatta binlerce balığın tek bir organizma gibi anında yön değiştirdiği ve mükemmel bir uyum içinde hareket ettiği sürü davranışı, merkezi bir
GörüntüleAcı Biber Yediğimizde Neden Ağzımızda Yanma Hissederiz?
Acı biber yediğimizde hissettiğimiz o yoğun yanma hissi, aslında bir tat değil, bir ağrı tepkisidir. Bu hissin sorumlusu, bibere acılığını veren "kaps
GörüntüleEsperanto Dili Nedir ve Neden İcat Edilmiştir?
Esperanto, 19. yüzyılın sonlarında Polonyalı bir göz doktoru olan Ludwik Lejzer Zamenhof tarafından yaratılmış yapay bir dildir. Zamenhof, farklı etni
GörüntülePetrol ve Doğal Gaz Nasıl Oluşur?
Petrol ve doğal gaz, "fosil yakıtlar" olarak bilinir ve milyonlarca yıl önce yaşamış deniz canlılarının kalıntılarından oluşur. Süreç, genellikle okya
GörüntüleKumun Üzerindeki Dalgalı Şekiller Nasıl Oluşur?
Kumsallarda veya çöllerde gördüğümüz o düzenli dalgalı şekiller (kum dalgaları veya ripeller), rüzgarın veya suyun kum taneleri üzerindeki hareketinin
GörüntüleSıfır (0) Rakamı Ne Zaman ve Nasıl İcat Edildi?
Sıfır kavramının tarihi, iki farklı fikrin gelişimini içerir: birincisi, bir 'yer tutucu' olarak sıfır (örneğin 105 sayısındaki onluk basamağın boş ol
GörüntüleFermuar Nasıl Çalışır?
Fermuarın dâhiyane tasarımı, basit ama etkili bir mekanik prensibe dayanır. Bir fermuar, "dişler" adı verilen ve birbirine kenetlenebilen onlarca küçü
GörüntüleZürafaların Boyunları Neden Bu Kadar Uzundur?
Zürafaların uzun boyunlarının evrimleşmesiyle ilgili en bilinen ve klasik teori, "yüksekten beslenme hipotezi"dir. Bu teoriye göre, zürafaların boyunl
GörüntüleNeden Helyum Sesi İnceltir, Sülfür Heksaflorür Kalınlaştırır?
Bu ilginç etkinin nedeni, bu gazların yoğunluklarının havanın yoğunluğundan farklı olması ve sesin bu gazlar içindeki yayılma hızının değişmesidir. Se
GörüntüleGüneş Tutulması Tam Olarak Nasıl Gerçekleşir?
Güneş tutulması, Ay'ın kendi yörünge hareketi sırasında Dünya ile Güneş'in tam arasına girmesiyle meydana gelen bir gök olayıdır. Bu kusursuz hizalanm
GörüntüleKediler Neden Kutu ve Dar Alanları Bu Kadar Çok Sever?
Kedilerin kutulara ve diğer dar alanlara olan düşkünlüğü, onların içgüdüsel davranışlarından kaynaklanır. Kediler hem birer avcı hem de av olan hayvan
GörüntüleEkmek Hamuru Nasıl Kabarır?
Ekmek hamurunun kabarmasının arkasındaki sihirli bileşen, "maya" (Saccharomyces cerevisiae) adı verilen tek hücreli bir mantardır. Hamura eklenen maya
GörüntüleNeden Bazı Şarkılar Kulağımıza Takılır? (Earworm)
Bir şarkının beynimizde istemsizce tekrar etmesi durumu, "earworm" (kulak kurdu) veya "istemsiz müzikal imgeleme" olarak bilinir. Bu durumun nedeni, b
GörüntüleVolkanlar Neden ve Nasıl Patlar?
Volkanik patlamalar, Dünya'nın mantosundan gelen aşırı sıcak ve erimiş kaya olan "magma"nın yeryüzüne çıkmasıyla meydana gelir. Magma, çevresindeki ka
GörüntüleGöz Rengi Nasıl Belirlenir ve Neden Bazı İnsanların Gözleri Mavidir?
Göz rengi, gözün renkli kısmı olan iristeki "melanin" adlı pigmentin miktarı ve dağılımı tarafından belirlenir. İrisin en arkasındaki katmanda herkest
GörüntüleKağıt Para Ne Zaman ve Neden Kullanılmaya Başlandı?
Kağıt paranın ilk kullanımı, 7. yüzyılda Çin'de Tang Hanedanlığı dönemine kadar uzanır. O dönemde tüccarlar, uzun mesafelere yaptıkları yolculuklarda
GörüntüleRadyo Dalgaları Sesi Nasıl Taşır?
Radyo, sesi bir yerden başka bir yere kablosuz olarak taşımak için radyo dalgalarını kullanan bir teknolojidir. Süreç, bir verici istasyonunda başlar.
GörüntüleYılanlar Dillerini Neden Sürekli Dışarı Çıkarır?
Yılanların dillerini sürekli olarak dışarı çıkarıp içeri çekmeleri, aslında onların "koku alma" veya daha doğru bir tabirle "tat-koku" alma yöntemidir
GörüntüleBeton Nasıl Sertleşir?
Yaygın bir yanılgının aksine, beton sadece kuruyarak sertleşmez. Betonun sertleşmesi, "hidrasyon" adı verilen kimyasal bir reaksiyonlar zinciri sonucu
GörüntüleEvren Sürekli Genişliyorsa, Neyin İçinde Genişliyor?
Bu, kavranması en zor kozmolojik sorulardan biridir, çünkü günlük deneyimlerimizle çelişir. Sorunun cevabı şudur: Evren, hiçbir şeyin "içinde" genişle
GörüntüleElektrikli Yılan Balığı Nasıl Elektrik Üretir?
Elektrikli yılan balığı, aslında bir balık değil, bıçak balıkları ailesinden gelen özel bir canlıdır ve elektrik üretme yeteneği, vücudunun büyük bir
GörüntüleBal Neden Neredeyse Hiç Bozulmaz?
Balın binlerce yıl bozulmadan kalabilmesi, birkaç kimyasal ve fiziksel özelliğinin birleşiminden kaynaklanır. İlk olarak, balın su içeriği çok düşüktü
Görüntüleİnsanlar Neden Dedikodu Yapar?
Dedikodu, genellikle olumsuz bir davranış olarak görülse de, evrimsel psikologlar ve sosyologlar bunun insan toplumlarında önemli sosyal işlevlere hiz
Görüntüle